04.10.2023 |
ОСК Төрағасы Қарағанды облысында болды
2023 жылғы 5 қарашаға тағайындалған аудандар мен облыстық маңызы бар қалалар әкімдерінің пилоттық сайлауын дайындау және өткізу шеңберінде Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының Төрағасы Нұрлан Әбдіров 29 қыркүйек пен 2 қазан аралығында инспекциялық сапармен Қарағанды облысына барды. Аймаққа сапарға Орталық сайлау комиссиясы аппаратының жауапты қызметкерлері де қатысты.
Қарағанды облысына сапары барысында Н. Әбдіров студенттермен, ауыл жастарымен кездесті, 2 семинар-кеңес және ауыл тұрғындарымен және сайланған әкімдермен 4 кездесу өткізді, сондай-ақ сайлау комиссияларының мүшелері үшін 3 каскадты әдіс бойынша оқыту шарасына қатысты.
Сапардың алғашқы күні ОСК Төрағасы аймақтың жетекші экономикалық жоғары оқу орны - Қазтұтынуодағы Қарағанды университетінің студенттерімен кездесті, оған 540 адам қатысты.
Жастармен кездесуде Орталық сайлау комиссиясының басшысы 2022 жылғы 5 маусымда өткен жалпыхалықтық референдум барысында іске асырылған конституциялық реформаның мәніне жан-жақты тоқталып, 28 қыркүйекте ҚР ОСК жанындағы Сарапшылық кеңестің арнайы отырысында талқыланған сайлау органдарының құрылымы, сайлау процесінің ерекшеліктері, жергілікті және халықаралық байқау институты және ЕҚЫҰ/ДИАҚБ миссияларының кезектен тыс президенттік және парламенттік сайлауды байқау жөніндегі ұсынымдары бойынша пікірталастардың қорытындыларын баяндады. Атап айтқанда, ол халықаралық байқаушылардың есептеріндегі тезистердің бірі бәсекелестік саяси ортаның жоқтығы туралы мәлімдемеге қатысты екенін атап өтті.
Сонымен бірге, жақында аралас сайлау жүйесіне көшу плюрализмді қолдауға бағытталды, нәтижесінде 2022-2023 жылдардағы президенттік және парламенттік сайлауда үміткерлер арасындағы бәсекелестік ел тарихында ең жоғары болды.
Бұдан басқа, Сарапшылық кеңестің отырысында ЕҚЫҰ/ДИАҚБ миссияларының қазақ тілін білу және лингвистикалық емтихан тапсыру бөлігінде Президенттікке кандидаттарға қойылатын талаптарды жою туралы, соттылығы бар азаматтардың сайланбалы лауазымдарға ұсыну құқығы туралы ұсыныстары пікірталас тудырды. Сондай-ақ дауыс берудің заманауи, баламалы түрлерін дамыту мәселесі қозғалды.
Осы және басқа да мәселелердің барлығы дәстүрлі онлайн сауалнамада қамтылды. Аталған сауалнамаға 327 студент қызығушылықпен қатысты. Нәтижесінде респонденттердің шамамен 38%-ы қашықтықтан электронды дауыс беруді енгізуді қолдады, ал 25,4%-ы аралас электронды дауыс беруді қолдады (стационарлық, қашықтықтан); респонденттердің 70,3%-ы ел Президенттігіне кандидат мемлекеттік тілді білуі керек және лингвистикалық емтихан міндетті деп санайды; сауалнамаға қатысқандардың 54,1%-ы соттылығы бар азамат Президенттің, депутаттың, әкімнің сайланбалы лауазымдарына ұсыныла алмайды деп жауап берді. 42,2% респонденттердің пікірінше, партиялық тізім бойынша сайланған депутат Парламент Мәжілісі мен мәслихатына өткеннен кейін өзінің партияға мүшелігін өзгерте алмайды.
Кездесуді қорытындылай келе, ОСК Төрағасы жастарға кездесу барысында белсенді қатысқаны үшін алғысын білдіріп, оларды сайлау науқандары кезінде өз конституциялық құқығын белсенді пайдалануға шақырды.
Дәл сол күні Нұрлан Әбдіров тікелей сайлауда сайланған 25 ауыл әкімімен кездесті, олар өздерінің сайлау науқандары туралы өз әсерлерімен бөлісті, сондай-ақ өз жұмыстары, олардың ағымдағы қызметіндегі туындайтын проблемалар, халықпен қарым-қатынас, мемлекеттік қызметшілердің мәртебесі жайында айтып берді. «Ауыл әкімдері 24/7 халықпен етене жұмыс жасайтын бірегей тұлға және оларды барынша қолдау қажет», деп атап өтті Бұқар жырау ауданы Қызылқайың ауылдық округінің әкімі Қайрат Нұрғалиев.
Сайланған ауыл әкімдерімен әңгімелесу барысында Нұрлан Мәжитұлы Мемлекет басшысы Қ.К. Тоқаевтың саяси реформаларын жалғастыру ретінде 42 аудан және 3 облыстық маңызы бар қала әкімдерінің алғашқы тікелей сайлауын өткізудің маңыздылығына назар аударды. Бұл ретте елімізде ауыл деңгейіндегі әкімдерді сайлауды өткізу бойынша жинақталып жатқан тәжірибесі де маңызды.
30 қыркүйекте ОСК Төрағасы Ақтоғай ауданында бірінші кезекте №448 сайлау учаскесіне барып, оның инфрақұрылымымен және материалдық-техникалық жабдықталуымен танысты. Бұл аудан облыстық мәслихаттың шешімімен пилоттардың қатарына кірді, яғни әкімді алғаш рет аудан тұрғындарының өздері сайлайтын болады.
Содан кейін оның төрағалығымен сайлау комиссияларының, жергілікті атқарушы және құқық қорғау органдарының өкілдерімен семинар-кеңесі өтті.
«Аудан әкімдерін тікелей сайлау - мүлдем өзгеше сайлау», деді Нұрлан Әбдіров. Уәкілетті мемлекеттік органдар мен аумақтық сайлау комиссиясының басшылары ауданда сайлаушылар тізімі бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар, сайлау өткізуді ұйымдастырушылық, материалдық-техникалық қамтамасыз ету, мүгедектігі бар 619 азамат үшін 38 сайлау учаскесінің қолжетімділігі үшін қажетті жағдай жасау және басқа да маңызды мәселелер туралы баяндады.
ОСК басшысы жергілікті атқарушы органдардың назарын электр қуатымен, жылу энергиясымен, интернетпен үздіксіз қамтамасыз етуге, ішкі істер органдарының қоғамдық тәртіпті қамтамасыз етуге, ал төтенше жағдайлар органдарының учаскелердің өрт және өзге де қауіпсіздігінің жай-күйіне, дауыс беру күні ауа-райы нашарлаған жағдайда қажетті шараларды қабылдауға дайындығына аударды.
Осыдан кейін Орталық сайлау комиссиясының басшысы Ақтоғай ауданының жастарымен кездесу өткізіп, оның барысында кез келген сайлау науқанын, соның ішінде аудан әкімдерін сайлауды өткізу кезінде сайлау заңнамасын мүлтіксіз орындау және сақтау ОСК қызметіндегі басым міндеттердің бірі болатынын атап өтті.
Қатысушылардың қызығушылығы жоғары білімі, жеткілікті практикалық жұмыс тәжірибесі, коммуникация және шешендік дағдылары, сондай-ақ адалдық, әділдік, еңбекқорлық, тәрбие және т.б. сияқты қасиеттер сияқты әлеуетті әкімдер үшін қажетті талаптарды талқылауға түрткі болды. Мысалы, жас кәсіпкер Индира Берікқызының пікірінше, әкім тұрғындарды бизнеспен айналысуға ынталандырып, өз кезегінде оларға өз ісін дамытуға демеушілік және өзге де көмек көрсете білуге тиіс.
Кәсіпкерлік бөлімінің маманы Данияр Қаура аудан және ауыл әкімдеріне қойылатын талаптарды бөлек қарауды және сайланған әкімдердің өз функцияларын жүзеге асыру үшін мемлекеттік қызметке көбірек жастарды тартуды ұсынды. Осы тақырыпты дамыта отырып, жас мемлекеттік қызметші Алмас Қайрат жастарды мемлекеттік қызметке тарту және оларды кәсіби қолдау үшін ұйым құру қажеттілігі туралы пікір білдірді.
Ауданға сапар барысында Нұрлан Әбдіров төмен тұрған сайлау комиссияларының мүшелерін каскадтық әдіс бойынша оқытуға қатысты. Іс-шараны аша отырып, ол Орталық сайлау комиссиясының аумақтық сайлау комиссиялары ұйымдастырған жергілікті жерлерде өткізілетін оқыту семинарларына әдістемелік көмек көрсетудің және сапаны бақылаудың маңыздылығына назар аударды.
Содан кейін Орталық сайлау комиссиясы басшысы Шабанбай би және Қызыларай ауылдық округтерінің тұрғындарымен және сайланған әкімдерімен кездесті. Ауыл тұрғындары өз әкімдерінің қызметіне оң баға берді.
Сонымен, Шабанбай би ауылының тұрғыны Шырай Жайлаубекова ауылдағы оң өзгерістер, атап айтсақ, аллеяның ашылуы, «Алаш» қозғалысының көшбасшысы А. Бөкейханға бюст орнату, ауылды абаттандыру бойынша жоспарланған шаралар төңірегінде позитивті ойымен бөлісті. Сондай-ақ тұрғындар кездесуде әкімге кандидаттарға қойылатын талаптарды талқылады.
1 қазанда ОСК аппаратының жауапты қызметкерлері 5 қарашада әкім сайлауы өтетін Приозерск қаласына барды. Олар № 802 сайлау учаскесінің жұмысымен танысып, сайлау комиссияларының мүшелерімен оқыту семинарын өткізді.
2 қазанда Нұрлан Әбдіров Осакаров ауданында Пионер және Есіл ауылдық округтерінде болып, сайланған әкімдермен және тұрғындармен кездесті.
Кездесу барысында ол ауылдық деңгейдегі әкімдерді сайлау мәселелеріне жан-жақты тоқталды. ОСК басшысының сұрағына жауап бере отырып, тұрғындар ауыл әкімінің әлеуметтік-психологиялық портретін жасады. Олардың пікірінше, әкімнің тиісті жоғары білімі болуы және жауапты болуы, сол ауылдың тумасы болуы және ауыл мен аймақтың проблемаларын іштен білуге тиіс. Өз кезегінде, Пионер ауылдық округінің әкімі, бұрын осы ауылда шамамен 30 жыл тұрып, 10 жылға жуық осы ауыл мен аудан әкімдігінде жұмыс істеген, Моңғолиядан қоныс аударған Оралбек Аманжол ауылдық жерде жастарды тұрақтандыру шараларының қажеттілігі туралы пікір білдірді. Екі ауылдың тұрғындары өздері сайлаған әкімдердің қызметіне оң баға беріп, ауыл әкімдерінің сайлауын енгізуді дұрыс саяси шешім деп санайтындықтарын білдірді.
Содан кейін Орталық сайлау комиссиясының басшысы Н. Әбдіров жергілікті атқарушы органдардың, прокуратураның, ішкі істер органдарының басшыларының, Осакаров ауданының сайлау комиссиясы мүшелерінің қатысуымен семинар-кеңес өткізді. Онда аудан әкімінің алдағы сайлауына дайындық бойынша жүргізіліп жатқан жұмыстар туралы есептерді тыңдады.
Кеңес барысында Нұрлан Әбдіров әкімдікке және аумақтық сайлау комиссияларына сайлау науқанын толық ақпараттық сүйемелдеуді қамтамасыз етуді тапсырды және кандидаттарға үгіт-насихат жұмысы үшін, оның ішінде кандидаттардың үгіттік баспа материалдарын орналастыру үшін қажетті орындар санын беру арқылы тең мүмкіндіктерді қамтамасыз етудің маңыздылығын атап өтті.
ҚР ОСК Төрағасының аймаққа сапары Осакаров ауданының сайлау комиссияларының 226 мүшесін каскадты әдіс бойынша оқытуға қатысумен аяқталды.