Сайлау алдындағы үгітті жүргізу қорытындылары және сайлау учаскелерінің дауыс беру күніне дайындығы туралы Ортсайлауком отырысы

2021 жылғы 10 қаңтарға тағайындалған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің және мәслихаттарының депутаттарын сайлау жөніндегі сайлау науқаны шеңберінде Қазақстан Республикасы Орталық сайлау комиссиясының отырысы өтті.

Отырыста екі мәселе қаралды:

1.    2021 жылғы 10 қаңтарға тағайындалған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісі депутаттарының кезекті сайлауында партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың сайлау алдындағы үгітті жүргізу қорытындылары туралы;

2.   2021 жылғы 10 қаңтарға тағайындалған Қазақстан Республикасы Парламенті Мәжілісінің және мәслихаттары депутаттарының сайлауында дауыс беру күніне сайлау учаскелерінің әзірлігі туралы.

Бірінші мәселе бойынша Орталық сайлау комиссиясының мүшесі Анастасия Щегорцова баяндама жасады. Ол бұқаралық ақпарат құралдары мен саяси партиялардың ақпараты бойынша Парламент Мәжілісі депутаттығына кандидаттардың сайлау алдындағы қызметі 10 телеарнада, 8 радиостанцияда, 22 интернет-ресурста және 19 баспа БАҚ-та жүргізілгенін хабарлады.

Мәселен, 10 республикалық телеарнада партиялардың үгіт-насихат роликтерінің 2 582 шығуы тіркелді. 8 радиостанцияның эфирінде 1 217 үгіт аудиороликтерінің шығуы тіркелді. 22 интернет-ресурстың беттерінде мақала және интернет-баннерлер түрінде 199 материал орналастырылған. 19 республикалық және өңірлік баспа БАҚ-та партияның мақалалары мен модульдері форматында 152 үгіт материалдары жарияланды.

А.Щегорцова сайлау алдындағы үгітті жүргізу шеңберінде 2020 жылғы 30 желтоқсанда Орталық сайлау комиссиясы «Хабар» телеарнасының тікелей эфирінде Мәжіліс депутаттығына кандидаттардың партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың қатысуымен дебаттар ұйымдастырғанын еске салды. Регламентке сәйкес қатысушыларға тең мүмкіндіктер мен сөз сөйлеу үшін жағдайлар жасалған. Бұдан басқа, тікелей эфирде телевизиялық дебаттар 2020 жылғы 22 желтоқсанда «Қазақстан» телеарнасында, сондай-ақ 2020 жылғы 26 желтоқсанда КТК телеарнасында өткізілді. Осы телевизиялық пікірталастарды ұйымдастыру телеарналар тарапынан басталды, сондай-ақ саяси партиялардың сайлау қорлары қаражатынан төленді.

Сондай-ақ, Анастасия Щегорцова Қазақстан халқы Ассамблеясы сайлайтын Парламент Мәжілісінің депутаттығына кандидаттардың үгіт-насихат жұмыстары туралы хабардар етті.

Осылайша, Ассамблея атынан кандидаттар «Zoom» интернет платформасы арқылы ҚХА мүшелері – сайлаушылармен онлайн кездесулер өткізді. Сонымен қатар, өңірлерде Достық үйлерінің базасында Ассамблея атынан кандидаттардың сайлаушылармен – ҚХА мүшелерімен кездесулер өткізілді.

Республикалық және өңірлік баспа БАҚ-та Ассамблея сайлайтын Парламент Мәжілісінің депутаттығына кандидаттардың 11 үгіт жарияланымы орналастырылған. 3 телеарнада үгіт-насихат бейнематериалдары орналастырылған.

Жалпы, саяси партиялардың БАҚ-қа тең қол жетімділігі қамтамасыз етілді, ал сайлаушылар сайлауға қатысатын барлық партиялар туралы толық, сенімді және объективті ақпарат алуға мүмкіндік алды.

Сонымен қатар, А. Щегорцова қоғамдық пікір сауалнамаларын ұйымдастыру мәселелеріне тоқталды. Осылайша, Ортсайлаукомға қоғамдық пікірге сауалнама жүргізу үшін хабарлама жіберген 11 заңды тұлғаның баяндамасына сәйкес, 10 құжатта сайлау заңнамасының талаптарына сәйкес келеді: 1) «Қоғамдық пікір» институты» ҚБ; 2) «Демократия институты «ғылыми-зерттеу қауымдастығы» ҚБ; 3) «Nur Otan» партиясы» ҚБ; 4) «Еуразиялық интеграция институты» ЖШС; 5) «ШҚО талдау және болжау институты» ЖШС; 6) «Астана-зерттеу» ҚҚ; 7) «Nur Otan» партиясы» ҚҚ; 8) «Санж зерттеу орталығы» қоғамдық қоры; 9) «Санж» зерттеу орталығы» мекемесі; 10) «Кешенді әлеуметтік зерттеулер институты» ЖҚ – Астана/ «СОЦИС-А «ИКСИ» ҚҚ.

Отырыстың бірінші сұрағы аясында Ақпарат және қоғамдық даму министрлігінің, Бас прокуратураның өкілдері де сөз сөйледі.

Ақпарат және қоғамдық даму вице-министрі Кемелбек Ойшыбаев «ҚР Парламенті Мәжілісі мен мәслихаттары депутаттарының сайлауында партиялық тізімдерін ұсынған саяси партиялардың сайлау алдындағы үгіт кезеңінде БАҚ мониторингінің қорытындылары туралы» баяндама жасады.

Ол сайлау науқаны туралы материалдардың жалпы санынан сайлау алдындағы үгіт кезеңінде саяси партиялардың ағымдағы қызметі туралы сайлаушыны хабардар етуге шамамен 6656 материал арналғанын хабарлады. Мониторинг нәтижелері бойынша саяси партиялардың бұқаралық ақпарат құралдарына тең қол жеткізуін қамтамасыз ету қағидаты сақталды.

ҚР Бас прокурорының орынбасары Болат Дембаев «Сайлау алдындағы үгітті жүргізудің заңдылығын қамтамасыз ету бойынша прокуратура органдары қабылдаған шаралар туралы» баяндама жасады.

Ол жалпы сайлау науқаны құқықтық алаң аясында, заңдылықты бұзбай өткенін баяндады.

Үгіт кезеңінде БАҚ - та сайлау бойынша қоғамдық пікірге сұрау салуды жүргізу шарттарын бұзудың 1 фактісі, үгіт материалдарын бүлдірудің - 2 фактісі, заңсыз үгіттің - 10 фактісі тіркелді. Барлық осы фактілер бойынша прокуратура органдары әкімшілік іс жүргізуді қозғады. Олар бойынша 13 азамат жауапкершілікке тартылды.

Бірінші сұрақты қорытындылай келе, Ортсайлауком Төрағасы Берік Имашев 2021 жылғы 9 қаңтар "үнсіздік күні"екенін еске салды. Сайлау алдындағы үгітпен байланысты кез келген іс-әрекетке тыйым салынған және ол үшін заңнамада құқықтық жауапкершілік көзделген.

Отырыстың екінші мәселесі аясында аумақтық сайлау комиссияларының өкілдері сайлау учаскелерінің дауыс беру күніне дайындығы туралы баяндады.

Өз кезегінде Берік Имашев сайлау комиссияларының назарын дауыс беру күні «Қазақстан Республикасындағы сайлау туралы» Конституциялық заңның нормаларына сәйкес қатаң түрде өтуі тиістігіне аударып, барлығына табыс пен жемісті жұмыс тіледі.

Отырыстан кейін бұқаралық ақпарат құралдары үшін брифинг өтті, онда Ортсайлауком мүшелері БАҚ сұрақтарына жауап берді.

Қазақстан Республикасы

Орталық сайлау комиссиясының

Баспасөз қызметі

тел. 75-21-03, 75-23-69

a.khusainova@election.gov.kz

        v.zheksembekova@election.gov.kz  

https://t.me/electionelection